тамыр
Татарча
[үзгәртү]- Гарәп имләсе: ◆ طامر
- Яңалиф: ◆ tamьr
- Яңалиф-2: ◆ tamır
Әйтелеш
[үзгәртү]ХФӘ: /tɒmɯr/
Төрләнеш
[үзгәртү]| килеш | бер. сан | күп. сан |
|---|---|---|
| Б. | тамыр | тамырлар |
| Иял. | тамырның | тамырларның |
| Юн. | тамырга | тамырларга |
| Төш. | тамырны | тамырларны |
| У.-вак. | тамырда | тамырларда |
| Чыг. | тамырдан | тамырлардан |
| зат | бер. сан | күп. сан |
| I | тамырым | тамырыбыз |
| II | тамырын | тамырыгыз |
| III | тамыры | тамырлары |
та-мыр
Исем.
Тамыр: -тамыр-.
Семантик үзлекләре
[үзгәртү]Мәгънә
[үзгәртү]- агач һәм үсемлекләрнең җир асты өлешендәге туфрактан дым һәм азык матдәләре суыру әгъзасы ◆ Үлән тамыры
- организмның кан йөри торган каналлары ◆ Кан тамырлары
- сеңер ◆ Муен тамырлары
- күч. иҗтимагый күренешнең, вакыйганың тирәнтен сәбәпләре, чыганагы ◆ Җинаятьнең тамырлары ерак киткән.
- күч. нәсел-нәсәп, кардәш-ыру ◆ Ерак тамырлары әни ягына бәйләнгән
- лингв. сүзнең мәгънәле төп өлеше, нигезе ◆ Тамырга кушымча ялгап, яңа сүз ясау
- мат. билгеле бер дәрәҗәдә кыйммәте күрсәтелгән, үзен хисаплап табарга кирәк булган сан ◆ 16 ның дүртенче дәрәҗә тамыры — 2.
- мат. тигезләмәнең чишелеш нәтиҗәсе ◆ Тигезләмәне чишү – аның барлык тамырларын табу яки аның тамырлары юк икәнне исбатлау ул.
Мәгънәдәшләр
[үзгәртү]- —
- —
- сеңер, җеп
- сәбәп, чыганак
- —
- —
- —
- чишелеш
Сүзтезмәләр
[үзгәртү]- тамыр алу
- тамыр табу
- тамыр җибәрү
- тамырга китү
- тамырга бетү
- тамырга сугу
- тамырга тап булу
- тамырларга таралу
- тамыры кору
- тамырын корыту
- тамыры тибү
- тамырына балта чабу
Этимология
[үзгәртү]тамыр < гом. кыпч. тамыр (ком. тамур), уйг. тамыр, таамар, тамар, госм. һ.б. угыз. дамар, тув. дамыр < бор. төрки (ДТС: 530) tamar, tamur, tamïr ◆ Куллану мисалы күрсәтелмәгән. Р. Г. Әхмәтьянов, «Татар теленең этимологик сүзлеге», 2015 ел
Тамырдашлар
[үзгәртү]| Иң якын тамырдаш сүзләр | |
Чит тел эквиваленты
[үзгәртү]| тамыр | |