Appendix:Crym Tatar Index

The Crimean Tatar language has three dialects (şive): Central (Orta Yolaq şivesi), Northern or Steppe (Çöl şivesi) and Southern or Coastal (Yalı Boyu şivesi). Dialect words, that are absent in standard literary Crimean Tatar are marked C, N or S (Central, Northern and Southern dialects respectively.)

A

abay (N) : nine, ihtiyar kadın
abiy (N) : ağabey
accı : acı
agent : agent
agentlik : agency
ağa : ağabey
ağaç : ağaç, odun, tahta
ağaş (N) : ağaç, odun, tahta
ağıl (N) : ağıl
ağır : ağır
ağırmaq : hastalanmak
ağlamaq : ağlamak
ağlavuq : kolay ağlayan
aketmek : götürmek
akis : aksi
ala : hala
alaşa : tay
alcımaq : delirmek, aklını kaybetmek
aldı : önü
aldında : önünde
alıp ketmek: götürmek
allegim (N) : kendini beğenmiş, müşkülpesent
alşaymaq : uzanıp yatmak
ana : anne
anav (N) : o, işte
anavğa (N) : şuna/ona
angiş (N) : saman taşıma aracı
anniy (N) : anne
apaqay : хатын
apis : hapis
apte : abla
aqay : erkek, koca
aqsüyek : akşamları oynanan bir tür çocuk oyunu
aran : inek ahırı
arış (N) : at arabası oku
arqan : urgan
arşımaq (N) : kabuğunu soymak
art : arka
artında : arkasında
aruv bolmaq (N) : iyileşmek, barışmak
aruv (N) : iyi
asaba : doğmuş, mirasçı, sevgili
ast : alt
aş bolsın (N) : afiyet olsun
aş olsun : afiyet olsun
aş : yemek
aşamaq : yemek yemek
aşatmaq : yedirmek
aşaytlıq : yiyecek
aşhane : aşhane, mutfak
aşımaq (N) : mayalanmak
aşıq : aşık, aşık kemiği, küçükbaş hayvanların aşık kemiği ile oynanan çocuk oyunu
aşıqmaq : acele etmek
aşıtmaq (N) : hamuru mayalamak
aşpit : obur, pisboğaz
aşqana (N) : aşhane, mutfak
aşşı (N) : acı
ataman : erkek hindi
avdarmaq : devirmek
avlaq : off laying, distant
avlaqtan : from distance, from far
avtobus : autobus
avtomat : automat
avtomatik : automatic
avtomobil : automobile
avur (N) : ağır
avurmaq (N) : hastalanmak
avuştırmaq : taşımak, yer değiştirmek
ay carıqta penerlik (N) : çocukların sabahleyin burnunun akması
ay yarıqta fenerlik : çocukların sabahleyin burnunun akması
ayat : hayat; (çöl şivesi - evin girişteki büyük odası, salon)
aydamaq : sürmek
aylanmaq : dolanmak, dönmek
aysa : öyleyse
ayse : öyleyse
aytmaq : söylemek
ayuv : ayı
azaqay (N) : azıcık
azbar : avlu
azçıq : azıcık, birazcık

B

baba : baba
babay (N) : baba
babaytop (N) : yumruk büyüklüğünde çaput top ve bununla oynanan oyun
badiye : lazımlık
bağ : bağ, düğüm
bağır : ciğer
bala : çocuk
balaban : büyük
bala-çağa : çoluk çocuk
balağa yatmaq: kuluçkaya yatmak
balalıq : çocukluk
balaq : paça
balavuz : balmumu
ballamaq : doğurmak (hayvanlar için)
balqurt : arı
bana : demin, biraz önce
banq : kavanoz
baqla : fasulye
baqmaq : bakmak, aramak, himaye etmek
barmaq : varmak, gitmek
başmaq : dişi inek
bav (N) : bağ, düğüm
bavını tapmaq (N): yolunu bulmak
bavur (N) : ciğer
bayğuş : beceriksiz, fakir
baytal : dişi at
bedava : bedava
begitmek (N) : sağlamlaştırmak
berli : beri
bermek : vermek
bet : yüz
bılış : düğün evine gelen misafirler
bıltır : geçen yıl
bike (N) : kadın
bir talay (N) : pek çok
biraz : biraz
biy : örümcek
boğça : bohça
bolmaq (N) : olmak
boqşa (N) : bohça
boran : fırtına
boru : baca
bosaqa : merdiven, eşik
bosıntay (N) : bedava
boşıq (N) : köpek yavrusu
botqa : yemekli davet, pilav
boyuncaq : boncuk
boztorğay : serçe
böküy : öcü
bölen (C, S) : böyle
börü : kurt
böyle : böyle
bu yaq : bu taraf
buğa : boğa
bulay (N) : böyle
buña : buna
burçaq : dolu
burşaq (N) : dolu
bük : aşık oyununda aşık kemiğinin yüzüstü hali
bürçe : pire
bürşe (N) : pire

C

cabışmaq (N) : yapışmak
cabıştırma (N) : iki bisküi arasına lokum koyarak yapılan tatlı
calanğaş (N) : çıplak, yalınayak
calbarmaq (N) : yalvarmak
calbaş (N) : kır saçlı
calpaq (N) : yassı
camanlamaq (N) : kötülemek
camav (N) : yama
canay : yaramaz, kurnaz
canmaq (N) : yanmak
cantaymaq (N) : kestirmek
cantıq (N) : fırında yapılan bir tür hamur yemeği
capalaq (N) : biçerdöverin sapları bıcaklara sıkıştırmayı sağlayan kısmı
capalaqtay (N) : lapa lapa
capıldaq (N) : yalın ayak
capırmaq (N) : kabuğunu sıyırmak
capma : duvar üstünde kurutularak yapılan bir tür tezek
capmaq (N) : kapatmak
cara (N) : yara
caravsız (N) : yararsız
carğana : yarasa
carıq (N) : aydınlık
cartı : eskimiş, yıpranmış
caş (N) : delikanlı, genç
caşırmaq (N) : gizlemek
catmaq (N) : yatmak
cavlıq (N) : mendil
cavmaq (N) : yağmak
cavşı (N) : görücü
cavun (N) : yağmur
cayav : yayan
cayraq : dağınık
cayratmaq : dağıtmak
cazılmaq (N) : yayılmak
cazma (N) : ayran
cekirmek : bağırmak
cekmek : arabaya at koşmak
cel (N) : rüzgar, yel
cemiş (N) : yemiş
cengil (N) : hafif
cenk : savaş
cenüp : güney
cercumuran : köstebek , tarla sincabı
ceviz : ceviz
cez : pirinç
cığılmaq (N) : düşmek
cılamaq (N) : ağlamak
cılavuq (N) : kolay ağlayan
cılğa (N) : aşağı , kuytu
cılınmaq (N) : ısınmak
cılışmaq (N) : yaklaşmak, yakınlaşmak
cılıtmaq (N) : ısıtmak
cıllı (N) : sıcak
cıltıramaq (N) : parlamak
cımırta (N) : yumurta
cımşamaq (N) : yumuşamak
cımşaq (N) : yumuşak
cınasır : kötü huylu
cıqmaq (N) : düşürmek
cırcır : fermuar
cırılmaq (N) : yırtılmak
cırtmaq (N) : yırtmak
cıyın : şölen
cıyıştırmaq: toplamak, düzeltmek
cıymaq : saklamak, ortadan kaldırmak, toplamak
cıynamaq (N) : eğlenmek
cibermek (N) : göndermek
cibimek : ıslanmak
cigit (N) : yiğit
ciyez : çeyiz
ciyimek : kötü kokmak
ciyrenmek : iğrenmek
col (N) : yol
colaq (N) : çizgi
colaqlı (N) : çizgili
coqlamaq (N) : yoklamak
coytmaq : kaybetmek
coytulmaq : kaybolmak
cuqa (N) : ince
cuqmaq (N) : sıvaşmak, karışmak
cuv (N) : yıka
cuvaş (N) : yumuşak huylu
cuvğış (N) : bulaşık bezi
cuvmaq (N) : yıkamak
cuvunmaq (N) : yıkanmak
cuvurmaq (N) : koşmak
cürek (N) : yürek, kalp
cürmek (N) : yürümek
cürsetmek (N) : yürütmek
cütkermek : öğürmek, aksırmak
cüyrük : yarış atı

Ç

çağırmaq : çağırmak
çalaş : çadır
çalbaş : kır saçlı
çamur : çamur
çapmaq : koşmak
çaqmaq : çakmak, koyunun yününe yapışmış pislik
çaqmaqlı : kirli
çatal : çatal
çay : çay
çaynamaq : ağızda çiğnemek
çaynik : çaydanlık
çayqalamaq : çalkalamak
çayqamaq : su ile çalkalamak, su ile yıkamak
çeber : becerikli
çegertki : çekirge
çeklemek : kilitlemek
çeltek : elek
çeltemek : elemek
çertmek : parmakla vurmak, ittirmek
çezmek : çözmek
çıbırmaq : damlamak , sızmak
çıdam : sabır
çıdamsız : sabırsız
çıñ : düğünlerde türkü arasında söylenen mani, atışma
çıplaq : çıplak, yalınayak
çıraq : lamba, ışık
çıray : yüz
çibin : sinek
cibitmek : ıslatmak
çipçe : civciv
çomuç : kepçe
çontuq : kısa, kısa paçalı
çoq : çok
çoqlaşmaq : çoğalmak
çoqusı : çoğunlukla, genellikle
çot : keser
çoyun qazan: büyük döküm kazan
çöküç : çekiç
çöl : çöl, kır, arazi
çüy : askı

D

dada (N) : abla
dam : inek ahırı; tat
davuş : ses
degirmen : değirmen
dep : diye, diyerek
deste : testi
dım : nem
dişir : aşık oyununda aşık kemiğinin bozuk düşmesi hali
doğmaq : doğmak
doğramaq : doğramak
doğurmaq : doğurmak
domalan : toprak altında yetişen bir tür mantar
domatis : domates
don mayı : iç yağı
döngelek (N) : çocukların yuvarlayarak oynadıkları çember
dörtkül : dörtköşeli
duvadaq : toy kuşu
düve : ergenleşmemiş dişi inek
düven : döğen

E

eb : kolaylık
ebini tapmaq : kolayını bulmak
egeşmek (N) : tersini yapmak, denileni yapmamak
egiz : ikiz
eglenmek : eğlenmek
eken : imiş
eki : iki
ekme : heybe
ela (N) : hela
eleken (N) : leğen
elifbe : alphabet
elva : helva
emçek : meme
emşek (N) : meme
endi : artık, şimdi
eniş : iniş
enqastan : özellikle, kasti olarak
erek : uzak
erinçek : tembel
erinşek (N) : tembel
eriş : dikbaş
erişmek : inat etmek
erke : şımarık
erkelenmek : arkalanmak, başkasına güvenerek şımarmak
erte : erken
erte-carıq : erkenden
erten (N) : sabah
es : akıl
esirmek : sarhoş olmak, çıldırmak, kendini kaybetmek
esirik : sarhoş, kendini kaybetmiş, çıldırmış kimse
eş (N) : hiç
esap : hesap
eşmek : karıştırmak, dağıtmak
ev : ev
evlenmek : evlenmek

F

fenerlik : gemici feneri
ferik : ergenleşmemiş tavuk
fuqare : yoksul
furun : fırın

G

gece : gece
gıygıy : keman
gizlemek : gizlemek
gögercin : güvercin
gügüm : güğüm

Ğ

ğarp : batı
ğırnata : klarnet

H

hasta : hasta
horaz : horoz
hoşaf : hoşaf
hucur : tuhaf
huniy : huni

I

ırğaşı : dişi
ırcanke : cilveli , oynak , şımarık
ırcanlamaq : cilve yapmak, şımarık hareketler yapmak
ırımçıq : küf
ırımşıq (N) : küf
ıslamaq (N) : sıvamak
ıslav (N) : sıva
ıştan (N) : iç giyim, külot

İ

ibirsemek : rahatsız etmek, ayak altında dolanmak, şımarmak
iç : hiç
igrenmek : iğrenmek
inatlamaq : tersini yapmak, denileni yapmamak
ince : ince
irimek : erimek
isinmek : ısınmak
isitmek : ısıtmak
işker (N) : oda, içeri
issi : sıcak
iye : sahip, malik
iygi : iyi
iyik : eğik
iyilmek : eğilmek
iyne (N) : iğne
iza : kibrit kutusunda kibriti yakmak için sürtülen yüzey

J

K

kadâ : yaşca küçük kardeş
kaday (N) : arkadaş
kebek (N) : kepek
keç : geç (vakit)
keday : şarkıcı
keler : kevgir
kelin : gelin
kelinçek : yeni gelin
kelinşek (N) : yeni gelin
kelişmek : uymak
keliştirmek: uydurmak
kelmek : gelmek
kemik : kemik
kencapay : ailedeki en küçük çocuk
kence : yaşça en küçük çocuk
kengel : sakız elde edilen bir tür dikenli bitki
keniş : geniş
kepek : kepek
kerbiş (N) : kerpiç
kertme : yabani armut
keş (N) : geç (vakit)
keşe (N) : gece
kesek : parça, kerpiç büyüklüğünde toprak parçası
kesertki : kertenkele
kesquyruq (N): kertenkele
ketek : kümes
ketmek : gitmek
kevgir : kevgir
kiçkene : küçük
kilitlemek : kilitlemek
kirde : fırında yapılan bir tür hamur yemeği
kirmek : girmek
kirsetmek : sokmak
kirt (N) : kilit
kirtlemek (N): kilitlemek
kişkene (N) : küçük
kiyev : damat
kiyik : çekingen, yabani
kokokmiyav : haykuş
köbek : göbek
köbelek : kelebek
köbete : fırında yapılan arasında pirinç ve et bulunan bir tür hamur yemeği
köbisi (N) : çoğunlukla, genellikle
köbiymek (N) : çoğalmak
köçmek : göçmek, yıkılmak
kögerşin (N) : güvercin
kök : gök, mavi
kökrek (N) : göğüs
köküs : göğüs
kölderen (N) : enine, boyuna
kölek : fanila
kölekse (N) : gömlek
kölmek : gömlek
köndelen : enine, boyuna
köp (N) : çok
körel : hindi
köteklemek : dövmek
kötermek : kaldırmak
küçelek : köpek yavrusu
küçenmek : yüklenmek, zorlamak
kültöbe : çöplük
kümes : kümes
kün : gün
künbatar (N) : batı
künbatı : batı
küncü : kıskanç
kündoğuş : doğu
kündük (N) : göbek deliği
kündüz : gündüz
künlemek : kıskanmak
künşi (N) : kıskanç
kuntabaq : ay çekirdeği başağı
küntuvar (N): doğu
küpe : küpe
kürpe : bulgur
kürsü : sehpa, kürsü
kürsümek : beğenmemek
küşenmek (N): yüklenmek, zorlamak
küye : kurum, is
küyük : yanık
küyümek : altını yakmak(yemek)

L

laqşa : erişte
legen : leğen
loqsa : lohusa

M

mal : dolay zaman
mañlay : alın
maqsat : amaç
maqtamaq : övmek
marama : kadınların namaz kılarken başlarına örttükleri beyaz örtü
maraz : hastalık, kuş gribi
mata (N) : yaşca küçük kardeş
matüv : şapşal
may baylasın: şerefe
may : yağ
mayasıl : egzama
mazallı : iriyarı
mektep : okul
melte : fitil
men : ben
meşerpe : maşrapa
metiy : varil , fıçı
mezel : defa, kez, kere
mıh : çivi
mıkıy : cimri
mına : işte, işbu
mınav (N) : bu
mınavğa (N) : buna
mında : burada
mınyaq (N) : bu taraf
mıq (N) : çivi
mırıq (N) : çamur
mışıq : kedi
mıyıq : bıyık
minmek : binmek
miy : beyin
moşaq (N) : boncuk
muallim : öğretmen
muğaymaq : küsmek, bozulmak
muhtar : autonomous
muratquş : bayquş
mücerret : abstract
müellif : author

N

nasıl : nasıl
nasılsıñ : nasılsın
nau : şu
ne yapasıñ : ne yapıyorsun
neday (N) : nasıl
nedaysıñ (N): nasılsın
neniy (N) : nine
nohut : nohut
nufuz : authority
nufuzlı : authoritative
nüzül : felç, inme

O

o : o
oba : yüksek düzlük, yükselti
oca : öğretmen
ocaq : ateşin üstüne kazanı koymak için lullanılan üç ayaklı demir
oda : oda, içeri
olay (N) : öyle
olmaq : olmak
omaqa turmaq: baş üstünde durmak, hamuda kalkmak
onbey : düğünlerde erkek toplantısı başkan yardımcısı
onğarmaq : tamir etmek, bir işi yanlış yada eksik yapmak(mecazi)
oñ : sağ , bolluk
oña : ona
oñmaq : bolluğa ve berekete kavuşmak
oqalamaq : ovalamak
oramaq : dolamak
oraza : oruç
osal : kötü
osmaqlamaq : bir konuyu tekrarlamak
oşaq (N) : ateşin üstüne kazanı koymak için lullanılan üç ayaklı demir
ot : ateş
oymaq : yüksük
ozğarmaq : uğurlamak
ozmaq : uzaklaşmak

Ö

ögey : üvey
ögeyana : üvey anne; zehirli bir böcek
ögiy (N) : üvey
ögüzbörek : iri mantı
ökmek (N) : ekmek
ökürmek : böğürmek
ölçemek : ölçmek
ölen (C, S) : öyle
ölşemek (N) : ölçmek
örken : bitki sapı
ösmek : büyümek
östürmek : büyütmek
öşek : dedikodu
öşeklemek : dedikodu yapmak
ötkermek : düzenlemek
ötmek : ekmek
öyle : öyle
öz başına : kendi kendine
öz : kendi; asıl, esas
özek : meyve ve sebzelerin en iç kısmı
özü : kendisi
özüm : kendim
özüñ : kendin

P

pamidor : domates
papış (N) : pabuç, terlik
papuç : pabuç, terlik
paqıl (N) : kasti, nisbet yapma
paqla (N) : fasulye
Pashalya : paskalya
patılcan : patlıcan
pekitmek : sağlamlaştırmak
penerlik (N): gemici feneri
penir : peynir
pepiy : yavru hindi
perdalez : kocakarı soğuğu
perik (N) : ergenleşmemiş tavuk
peş (N) : şömineye benzeyen duvarı ısınmada kullanılan soba
peşqa (N) : soba
pırım (N) : fırın
pısmaq : gizlenmek, baskı/korku karşısında geri çekilmek
pıtıraq : dikenli meyvaları olan bir tür diken
porta : avlunun iki kanatlı büyük giriş kapısı
puqare (N) : yoksul

Q

qa : hani
qaar : dert , üzüntü, tasa
qaarli : dertli, endişeli
qabaqbaş : aptal
qabınmaq (N): atıştırmak
qadamaq : saplamak
qadiy (N) : nasıl
qadiysiñ (N): nasılsın
qalamaq : duvar örmek, sıvamak
qalaqay : fırında yapılan bir tür hamur yemeği
qalav : kerpiçten yüksek bahçe duvarı
qalay (N) : nasıl
qaltıramaq : titremek
qambıraymaq : eğilmek
qamır : hamur
qamğaq : deve dikeni
qancıq : dişi köpek
qanfet : şekerleme
qanpet (N) : şekerleme
qapınmaq : atıştırmak
qapqan : fara kapanı
qaqra : gölgelik
qaraldı : bir evin ve diğer eklentilerinin tamamı.
qaramaq (N) : bakmak, aramak, himaye etmek
qaranğı : karanlık
qardaş : kardeş
qarğamaq : beddua etmek
qarılğaç : kırlangıç
qarılğaş (N): kırlangıç
qarşığa : karşı duvar
qart ağası : düğünlerde erkek toplantısının başkanı
qart : yaşlı, ihtiyar
qartan : un sandığı
qartaymaq : ihtiyarlamak
qartbaba : dede
qartbabay (N): dede
qartiy : ihtiyar kadın
qartop : patates
qaşımaq : kaşımak
qaşınmaq (N): kaşınmak
qaşıq börek : sulu mantı
qasnaq : yer sofrası altlığı
qaşqır : kurt, yırtıcı vahşi hayvan
qatesiñ (N) : ne yapıyorsun
qatı (N) : yanı
qatıp qalmaq: dona kalmak
qatıq : yoğurt
qatnamaq : ziyaret etmek
qatnaşmaq : yakınlaşmak, sıkca bir arada olmak
qattı : katı, sert
qavuz : tahıl başağının tane dışındaki kısmı; parantez
qayaqqa (N) : ne tarafa
qayda : nereye
qaydan : nereden
qayerge : nereye
qayırmaq : bükmek
qaynana : dünür anne
qaynata : dünür baba
qayramaq : bilemek
qaysı : hangi, apricot
qaytarmaq : geri döndürmek
qaytmaq : geri dönmek, geri gelmek, nemlenmek
qıbla : kıble, güney
qıdırmaq : aramak, misafirliğe gitmek
qılınmaq : şikayet etmek
qımırsqa (N): karınca
qıral : kral; akasya
qırcıman : yeni evli erkek
qırğıç : spatula
qırmısqa : karınca
qırşav : çocukların yuvarlayarak oynadıkları çember
qışımaq (N) : kaşımak
qışınmaq : kaşınmak
qısqaayaq : kadın
qıyğaşa : bir tür yemek
qıyın : zor
qıyış : eğri
qıyışmaq : yamulmak, küsmek
qoçqar : koç
qodalaq : 2 tekerlekli büyükçe el arabası, kağnı
qolaş : çeşitli şekillerde yapılan üzeri yumurtalı çörek
qolbez : peçete
qolşaq : eldiven
qona : tahtadan yapılmış büyük yuvarlak sofra
qonaq : düğünlerde erkeklerin bir araya gelerek eğlendikleri toplantı
qonaqbay : toplantılarda hizmet eden ev sahibi veya yakınları
qontaq : akılsız, saçmalayan
qoñuz : hamam böceği
qopaymaq : kendini beğenmek
qopqa : kova
qopuq : kendini beğenmiş, gösteriş meraklısı
qora : dış avlu
qoranta : dede, anne, baba, anne, çocuklar ve torunlardan oluşan aile topluluğu
qorquzmaq : korkutmak
qoray : çalı, ot
qoşap (N) : hoşaf
qoşmaq : katmak, eklemek
qoşqar (N) : koç
qotaq (N) : erkeklik organı
qotermek : kaldırmak
qotur : yara kabuğu
qoy : koyun
qoyan : tavşan
qozğamaq : tahrik etmek, kurcalamak
qozlamaq : yumurtlamak
qozu : kuzu
qucur (N) : tuhaf
quda : görücü; dünür
qudaanay (N): dünür anne
qudababay (N): dünür baba
qudağıy : dünür
qulunlamaq : yavrulamak - atlar için
quman : ibrik
qursaq : mide, karın
quturmaq : sinirlenmek, aşırı hareketli olmak
quvanmaq : sevinmek
quvmaq : kovalamak, uzaklaştırmak
quymaq : dökmek

R

raat : rahat

S

saba : sabah
sabiy : çocuk, sabi
saç : saç
saçaq : saçak
sağır : sağır
saldırmaq : kondurmak, bina yapmak
sala-sal etmek : arka akaya sallamak
salmaq : koymak
salqın : serin
sandıraqlamaq: sayıklamak
saq bolmaq (N): dikkatli olmak, uyanık olmak
saqav (N) : konuşma özürlü
saqt olmaq : dikkatli olmak, uyanık olmak
sarburma : bir çeşit börek
sarı may (N): tereyağı
sarı yağ : tereyağı
sasımaq : pis kokmak
sasıq : pis koku
satır başı : indentation, paragraph
satuv (N) : çeyiz
savut : tas
saylamaq : seçmek
sebelemek (N): çiselemek
sedır : uzun koltuk, divan
sekirge (N) : çekirge
sekirmek : zıplamak
senek : dirgen
sepelemek : çiselemek
sernik : kibrit
sersem : salak
sevgili : sevgili
sevmek : sevmek
sıcaq : sıcak
sıdırmaq : derisini yüzmek
sılamaq : sıvamak
sılav : sıva
sıltamaq : işi başkasına yamamak
sımarlamaq : ısmarlamak, sipariş etmek
sınmaq : kırılmak
sındırmaq : kırmak(uzun bir şeyi kırmak)
sıpırmaq (N): süpürmek
sıpra (N) : sofra
sırğa (N) : küpe
sıtmaq : kırmak, parçalamak
sıylamaq : ağırlamak
sıylı : itibarlı
sıypamaq : okşamak, sıvazlamak, elle düzeltmek
sızğırmaq : ıslık çalmak
sibirtki (N): süpürge
sipirki : süpürge
sipirmek : süpürmek
siydik : sidik
siymek : işemek
siyretmek : izlemek, seyretmek
soba : soba
sofra : sofra
soğum (N) : kesilecek/kesilen hayvan
solaqay : solak
solbey : düğünlerde erkek toplantısı başkan yardımcısı
sona : arı büyüklüğünde bir tür sinek
soqur (N) : kör
sorpa : yemeğin sulu kısmı, et suyu
soymaq : kesmek
sozmaq : elastik bir nesneyi uzatmak
sozulmaq : elastik bir nesnenin uzaması
sögünmek : küfür etmek
suliva : kuru erik ve bununla yapılan tatlı
suv : su
suvağaç : omuza koyularak su taşımaya yarayan ağaç
suvbaqa : бака
suvgarmaq : hayvana su vermek
suvuq : soğuk
suvurmaq : emmek
süme : güve
sümürmek : sümkürmek
süngürmek (N): sümkürmek
süyek : kemik
süygili (N) : sevgili
süymek (N) : sevmek
süyremek : sürmek, sürüklemek
süyreviç : yerdeki tahıl toz türü maddeleri yığmak için kullanılan tahtadan yapılma alet

Ş

şabışmaq : yarışmak
şalaş (N) : çadır
şaltaymaq : kaykılmak
şamır (N) : çamur
şana : kızak, el arabası
şağmaq : arı sokması, zehirli bir hayvanın ısırması
şanğımaq : tozamak
şapmaq : atı hızlı koşturmak
şappaz : düğünlerde türkü arasında söylenen mani, atışma
şaqırmaq (N): çağırmak
şaqmaq (N) : çakmak, koyunun yününe yapışmış pislik
şaqmaqlı (N): kirli
şarq : doğu
şaş (N) : saç
şaşaq (N) : saçak
şaşratmaq : sıçratmak
şatal (N) : çatal
şay : çay
şay dep : böyle diyerek
şaymaq : sulandırmak
şaynamaq (N): ağızda çiğnemek
şaynik (N) : çaydanlık
şayqalamaq (N): çalkalamak
şayqamaq (N): su ile çalkalamak, su ile yıkamak
şeber (N) : becerikli
şek : kapı sürgüsü, kilit
şeklemek (N): kilitlemek
şeltek (N) : elek, kalbur
şeltemek (N): elemek
şeren : saman yığını
şertmek (N) : parmakla vurmak, ittirmek
şeşmek (N) : çözmek
şıbaşmaq : bulaşmak , sıvaşmak
şıbırmaq (N): damlamak , sızmak
şıdav (N) : sabır
şıdavsız (N): sabırsız
şığaraq (N) : baca
şılapşı (N) : büyük leğen
şılqa (N) : cılk, olmamış, pişmemiş
şılqım : tutam
şımaşmaq : ağaca tırmanmak
şımışqa : ay çekirdeği
şımtımaq : cimdiklemek
şıñ (N) : düğünlerde türkü arasında söylenen mani, atışma
şıpalaq (N) : çıplak
şıpırtqı (N) : kamçı
şıplamaq : sonuna kadar doldurmak
şıraq (N): lamba, ışık
şıray (N) : yüz
şırayını sıtmaq (N) : yüzünü buruşturmak
şırbörek : yağda kızartılan bir tür hamur yemeği, çiybörek
şırış : yapışkan mayi
şırqıy : sivrisinek
şibin (N) : sinek
şik : aşık oyununda aşık kemiğinin sırtüstü hali
şipşe (N) : civciv
şişek : kısır koyun
şışmaq : büyük abdestini yapmak
şolpu : kevgir
şomış (N) : kepçe
şontıq (N) : kısa, kısa paçalı
şoqaman (N) : kazma
şoqmar (N) : yumruk, balyoz
şoqumaq : gagalamak
şorap : çorap
şot : keser
şökiş (N) : çekiç
şöl (N) : çöl, kır, arazi
ştan : iç giyim, külot
şulay : şöyle
şuval : çuval
şuvultı : şamata, şırıltı
şüy (N) : askı

T

tabmaq : doğurmak
tabışmaq : buluşmak
tabamadın dürsüldek : kışın evlerde oynanan bir tür çocuk oyunu
tabaq börek : susuz yenen mantı
talamaq : köpek saldırması, köpek havlaması
talaşmaq : köpek dalaşması, kapışmak
talda : gölge
talşı : aşık oyununda aşık kemiğinin yan hali
talyar : sehpa
tamızmaq : damlatmak
tamşanmaq : imrenmek
tana : dana
tapmaq : bulmak
tapmaca : bulmaca
taptamaq : ezmek, bir şeyin üstüne basmak
taqır : boş, içinde eşya olmayan ter
taran baba keleyatır :çocukları korkutmak için söylenir
tartınğaş (N): çekingen
tartınmaq : çekinmek
tartma : odanın karşılıklı iki duvarı arasında ve boydan boya uzanan, raf olarakta kullanılabilen kalas kiriş
taşlamaq : bir şeyi bırakmak, yere bırakmak
taşlanmaq : giysiyi çıkarmak
tata : abla
tav : aşık oyununda aşık kemiğinin yan hali
tavkel (N) : salak
tayaq : sopa
tayare : uçak
taymaq : kaymak
tazbaş : kel
tegenek (N) : diken
tegiz : düzgün
telbev : üzengi
teltigirşik (N): telden yapılan oyuncak araba
temeş : sahur
tenbel : tembel
tentek : akılsız,deli
tepki : kapı sürgüsü
tepmek : ayağıyla vurmak, tekme atmak
tepreç : baharda bir arada yapılan piknik
tepreş (N) : baharda bir arada yapılan piknik
teran (N) : biraz
teranşıq : birazcık
terek : ağaç
terme teşik : delik deşik
termen (N) : değirmen
teşik : delik
teşkermek : araştırmak, aktarmak
teşmek : delmek
testimal (N) : havlu
tığırmaq : yuvarlanmak
tığırşıq : tekerlek, araba
tığırtmaq : yuvarlamak
tığışmaq : doluşmak
tımav : nezle
tınış : soluk , nefes
tınıştabır : durmadan, sık
tıqmaq : sokmak
tırışmaq : inat etmek
tırmaşmaq : tırmanmak
tırnavış (N) : tırmık
tırnavuç : tırmık
tiken : diken
tilmek : dilimlemek
tilsiz : konuşma özürlü
tirsek : dirsek
tiymek : dokunmak
toban : saman
tola : kerpiç
tomalamaq : yuvarlanmak, düşmek
ton : kürk
tonmaq : üşümek
top : top, yığın
toplaşuv : toplantı
toqmaq : yumruk, balyoz
toqmaq : samanı ezmek için kullanılan betondan tekerlek, balyoz
toqtamaq : durmak
toqur : kel
toquş : çamaşır yıkamak için kullanılan yassı tahta
toquz : düğünlerde damat evi tarafından, kız evi karşılayıcılarına takılan hediye
toraman : besili, sıhhatli
toramaq (N) : doğramak
torğay : serçe
tosun : ergenleşmemiş erkek inek
tot : pas
toy : düğün
toymaq : doymak
töbe : tepe, dam
töbelemek (N) : dövmek
tökmek : dökmek
töpelemek : dövmek
tör : odanın kapısının karşısında kalan kısmı, başköşe
töşek : döşek, yatak
turmaq : kalkmak
tuvar : inek
tuvarşı : sığırtmaç
tuvğan : akraba
tuvmaq (N) : doğmak
tuvurmaq (N) : doğurmak
tünevin : dün
türlenmek : değişmek
türs : çocuklara taytay durdurmak için söylenir (türs ayuw türs)
türsildek : kıpır kıpır çocuk,türs türs yapan çocuk
tüverek : yuvarlak, yağda kızartılan harcı olmayan bir tür yemek
tüyremek : iliştirmek
tüyreviç : broş
tüyreviş (N) : broş
tüyür : düğüm
tüyüşmek : ipliğin birbirime karışması

U

uçaq : uçak
ufaq : ufak
ufaq-tüfek : ufaktafek
ufatmaq :ufaltmak
ulqum : yağda kızartılan bir tür hamur yemeği
urba : giysi
urşuq : kirmen, yün eirmek için kullanılan tahta alet
uru : tahıl saklanan çukur
uruş (N) : savaş
uruşmaq : savaşmak
utançaq : çekingen
uyalmaq : utanmak
uytquş : maya

Ü

ülken (N) : büyük
ürümek : havlamak
üy (N, C) : ev
üyken : büyük
üylenmek (N, C) : evlenmek
üymek : üst üste yığmak
üytmek : kumarda kazanmak
üzmek : koparmak

V

vaq (N) :ufak
vaq-tüyek (N) :ufaktafek
vatmaq (N) :ufaltmak
vayımsız : rahat, kaygısız, vurdumduymaz

Y

yağmaq : yağmak
yağmur : yağmur
yahşı olmaq : iyileşmek, barışmak
yahşı : iyi
yalpaq : yassı
yalvarmaq : yalvarmak
yamanlamaq : kötülemek
yamav : yama
yañı : yeni
yanmaq : yanmak
yantaymaq : kestirmek
yantıq : fırında yapılan bir tür hamur yemeği
yapışmaq : yapışmak
yaq : taraf, yön
yara : yara
yaramaz : kötü huylu
yarıq : aydınlık
yaş : delikanlı, genç
yasman : tahtadan yapılmış yuvarlak kapalı su kabı
yatmaq : yatmak
yatmaq : yatmak
yavluq : mendil
yavur yüzi (N) : paskalya
yaylı : fayton
yazma : ayran
yel : rüzgar, yel
yemiş : yemiş
yengil : hafif
yılğa : aşağı , kuytu
yılışmaq : yaklaşmak, yakınlaşmak
yıltıramaq : parlamak
yımırta : yumurta
yımşamaq : yumuşamak
yımşaq : yumuşak
yıqılmaq : düşmek
yıqmaq : düşürmek
yırılmaq : yırtılmak
yırtmaq : yırtmak
yibermek : göndermek
yigirmi : yirmi
yigit : yiğit
yine : iğne
yolaqlı : çizgili
yolunı tapmaq: yolunu bulmak
yoqlamaq : yoklamak
yuqlamaq : uyumak
yuqmaq : sıvaşmak, karışmak
yuqu : uyku
yuv : yıka
yuvaş : yumuşak huylu
yuvğuç : bulaşık bezi
yuvmaq : yıkamak
yuvunmaq : yıkanmak
yürek : yürek, kalp
yürmek : yürümek
yürsetmek : yürütmek
yüzbez : havlu
yüzerlık : kıraç yerlerde yetişen otçul bitki, üzerlik
yüzüm : üzüm

Z

zappar (N) : oruç tutmayan
zaviye : açı
zerdali : zerdali
ziyade : çok
ziyadesinen : çoğu, fazlasıyla